قدس آنلاین- با توجه به اینکه ایران، کشوری زلزله‌خیز است باید به قبل از زلزله اهمیت بیشتری دهیم تا پس از آن. اما متاسفانه قسمت قبل از زلزله را به حال خود رها کرده و به آن بی توجه هستیم. در حالیکه باید هر لحظه برای زلزله آماده باشیم. این در حالی است که کشورهای زلزله‌خیز مانند ژاپن و نیوزلند اینطور عمل نمی‌کنند. آن ها به صورت متناوب و مستمر مانورهای آمادگی و امداد زلزله برگزار کرده و بعنوان یک واقعیت پذیرفته‌اند که زلزله خود را با آن ها هماهنگ نمی‌کند، پس آن ها باید خود را با زلزله هماهنگ کنند. زلزله یک پدیده زمین شناختی بوده و همیشه ممکن است اتفاق بیفتد.
هنوز زلزله خیز بودن ایران در دستور کارهای ملی کشور قرار نگرفته است. مهمترین سازمان اداری باید سازمان مدیریت بحران و فعال در تمام سطوح ملی، منطقه‌ای و حتی محله‌ای باشد، زیرا مردم محلات و روستاهای کوچک از آن بیشترین صدمه می‌بینند، در حالیکه در عمل اینطور نیست. مهندسان، پیمانکاران ساختمانی و وزارت راه و شهرسازی نیز در بروز این خسارات مقصر هستند. مسئولان این حوزه‌ها باید بر استانداردهای ساختمانی نظارت بیشتری داشته باشند تا شاهد ساخت و بهره‌وری از ساختمان‌های ضعیف نباشیم.
با وجود آن که در کشور زلزله خیزی زندگی می‌کنیم و از خطرات زندگی در کنار گسل‌های فراوان آگاه هستیم، اما متاسفانه از انبوه زلزله‌هایی که در کشور آمده و تعداد زیادی از هموطنان را کشته و مصدوم کرده درس نمی‌گیریم. باید راهکاری بیاندیشیم تا مدام از ایمن نبودن ساختمان‌ها ضربه نخوریم. باید از زلزله بم درس‌های لازم را می‌گرفتیم یا قبل‌تر از آن زلزله رودبار یا حتی قبل‌تر از آن زلزله طبس. اما ظاهراً فقط چند روز همه بحث این زلزله را دنبال کرده و بعد هم مانند خیلی از امور مهم دیگر نظیر تعداد وحشتناک کشته و مصدوم شدهگان تصادفات رانندگی به فراموشی سپرده شده و جریان عادی امور و موضوعات پیش پا افتاده در صدر مسائل قرار می‌گیرد. رفتاری که اصلاً مناسب نیست و نشان می‌دهد که در این زمینه اشکال بنیادی داشته و مسامحه کار هستیم.
مسئولان باید در نظر داشته باشند که کشور ما در این خصوص بسیار ضربه‌پذیر است و ساختمان‌های زیادی خصوصاً در مناطق روستایی فرسوده و آسیب‌پذیر هستند. علاوه بر آن هنوز نقش سازمان‌هایی مانند هلال احمر برای ما روشن نیست چرا که بیشتر آنها سنگین، لخت و کند حرکت می‌کنند.
شک نداریم که مردم در این مواقع به کمک هم شتافته و به هم یاری می‌رسانند اما از مسئولان و دولتمردان انتظار می‌رود که به فکر مردم و آینده آن ها باشند. منابع مالی که باید برای مقاوم‌سازی و یا نوسازی ساختمان‌ها هزینه شود عموماً خرج پروژه‌های غیر ضروری و بدون تناسبی می‌شود که در معامله میان سیاست‌مداران ملی و محلی تعیین می‌شوند. باید قبول کنیم که در این مورد بسیار ضعیف عمل کرده و ضعف داریم. منتظر هستیم تا دولت برنامه جدی در این زمینه پیش بگیرد و از مردم هم می‌خواهیم به جای تعریف و تمجیدهای بیهوده از دولتمردان، بحث کارها و اقدامات انجام شده آن ها در مدیریت زلزله و ارتقای توان مردم در برابر زلزله را مطالبه کنند.
پس از زلزله تا کنون عکس‌ها و فیلم های مناطق زلزله غرب کشور زده نشان می‌دهد بسیاری از بناهای نوساز، خصوصاً ساختمان‌های مسکن مهر هم ریخته و نابود شده‌اند. پس دانش مهندس محاسب و سازنده و نظارت سازمان‌های پرخرج شهرداری و دهیاری کجا بوده است؟ به جای کار جدی هر روز برای یک حرفه نه چندان حرفه‌ای روز تعیین کرده و مرتب برای دانش‌ها و تخصص‌های مختلف که نقش چندانی در توسعه آن ها نداشته‌ایم، پدر پیدا می‌کنیم. اما باید به خودمان بیاییم. واقعیت این است که نه آموزش دیده‌ایم و نه کاری از دستمان بر می‌آید. فقط می‌توانیم تسلیت بگوییم و بعد هم که یادمان می‌رود. همانطور که زلزله‌های قبل را فراموش کردیم، اما بدانیم که روزی نوبت خود ما هم خواهد شد.
*رئیس مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران
نظر شما